Geçen Pazar günü, Uzunçayır’da
metrobüsten inip, eve gelebilmek için 319 numaralı halk otobüsüne bindim. Pazar
günü olmasına rağmen, otobüs bir hayli yoğundu. Otobüsün orta kısmındaki geniş
yerde cam kenarına yapıştım. Böylece arkaya ilerlemek isteyen yolcuları
engellemeyecektim. Halk otobüsünde ayakta durulacak en ideal noktadır orası.
Bir sonraki duraktan bir yolcu
akını oldu otobüse. O sırada art arda binen iki kadın geçerken izin istememe
üzerine münakaşaya girişti. Diğerinden daha genç olan ortada duran öteki kadını
eliyle iterek ilerlemek isteyince saygısızlığın sınırlarını zorlayan diyaloglar
uçuşmaya başladı. Biri diğerine “geri zekâlı” diyor öteki de “terbiyesizlik
yapma” diye karşılık veriyordu. “Geri zekâlı” hakareti çok tutunca “salak”
kelimesi kullanılmaya başlandı. Zekâlarına
yönelik bu hakaretler iki tarafı da daha çok germeye başlayınca, genellikle
erkek kavgalarında kullanılan cinsel organ temalı küfürlere yönelmeye
başladılar. Sonra vaat ettiklerini gerçekleştiremeyeceklerini anlamış olmamalılar
ki “saçını, başını yolarım senin” cümlesiyle kavga daha ‘mantıklı’ bir zemine
oturuverdi. İşte bu cümleyle iki genç kadın birbirinin saçına yapışıp kavgayı
fiziksel boyuta taşıdı. Etraftaki yolcuların çoğunun erkek oluşu, iki kadını
ayırmaya çalışan en az on erkeğin takdire şayan kavga ayırma görüntüsünü ortaya
çıkardı. Kavga devam eden hakaretlere rağmen ayrıldı ve iki kadın otobüsün zıt
yönlerine sürüklenerek ortalık sakinleştirildi.
O sırada bağıran orta yaşlı bir
adam da “erkek misiniz siz be? Bu ne kavgası, terbiyesizler” diyordu. Demek ki
kavganın erkekler arasında çıkması gayet normaldi!
Buraya kadar münferit gibi
görünen bu olayın aslında ciddi bir toplumsal sorunun belirtileri olduğunu
görmek gerek… Kadına yönelik erkek şiddeti, iki ya da daha fazla erkeğin
yumruklu, sopalı kavgaları ve savaşlar, cinayetler… Hepsinin ortak bir sebebi
var. Birbirini anlamayan, kendini ifade edemeyen, kelime haznesi yoksul
insanların sığındığı bir ‘kendini ifade şeklidir’ şiddet. Üstelik yazıya konu
olan kavgada zekâya yönelik hakaret bir tahrik aracı… Zekâ… Zekânın olduğu
yerde daha medeni insanların olması gerekirken…
İşin bir başka yönü de şu. Bir
halk otobüsü toplumun nabzını tutabileceğiniz önemli bir noktadır. Otobüse
bindiğinizde kitap ya da okunması makbul herhangi bir şey okuyan kaç kişi görüyorsanız,
uzun araştırmalarla bulunan okuma oranlarının birebir yansımasıyla
karşılaşırsınız. Bu otobüsteki kavga olayı da sonrasındaki kutuplaşma da bir
toplumsal yansımayı ifade etmekte.
Kavga sonrasında otobüsteki
yolcular üçe ayrıldı. Bunlardan biri, yol vermeyen kadının tarafındaydı. Diğeri
de ötekinin… Üçüncüsü de otobüsün tam ortasında tarafsız noktadaydı.
Tarafsızlar da sessiz kalanlar ve kavgayı ayıranlar olarak ikiye ayrılıyordu.
Bir kavga sonrasında taraf tutup,
iki tarafın da “kadın haklı beyler” şeklinde yaklaşarak bir haklı ve güçlü
arama kaygısında olması düşündürücü. Kısa bir süre sonra tarafsız bölge de
taraflara ayrılarak olayın gereksiz ve saçma bir sebepten patladığını göz ardı
edecek hale gelebiliyor hatta.
Bu aslında bir Türkiye profili…
Birbirine sataşan, birbiriyle vuruşan insanlar arasında bir haklı arama çabası,
siyasi yapıyı da şekillendiriyor. Televizyonlarda izlediği siyasetçilerin ağız
dalaşlarını, polemiklerini “kim kazanacak bakalım?” kafasıyla değerlendiriyor.
Sonunda kötü seçenekler arasında birini seçmek zorunda hissediyor kendini bu
ülke insanı.
Otobüsteki olaya dönelim. Kavgaya
neden olan sebeplerden biri, “hakkımı kimseye yedirmem” şeklinde bağıran
kadınlardan birinin bu cümlesinde gizli… Hak mücadelesini, otobüste yer kapmaya
indirgemiş olan bu toplum, otobüs gibi bir arada yaşama alanında “ne hakkından
bahsediyorsun?” diye sorduruyor insana. Ulaşımdaki bu sıkıntının sorumlusu
olarak birbirlerini görerek de ciddi bir hata yapıyorlar. Bir sorunun kaynağı
ve asıl sebebi dururken, birbirini boğazlayan insanlar o sorunu çözeceklerini
zannederler ya. Ne büyük bir yanılgıdır. Gerçek bir hak mücadelesi içine
giremeyenler işte toplumsal şiddet olgusunu bu şekilde meydana getiriyorlar.
Kaldı ki bu bir tip
pornografidir. Pornoyu öyle 18 yaş üstüne hitap eden şifreli kanallarda ya da
yasaklı internet sitelerinde aramaya gerek yok. İki insanın birbirine yönelik
bu şiddeti ve küfürleri pornografinin dik alasıdır.
Burada ayıp olan konu da kavga
edenlerin kadın olması olarak belirleniyor. Kadınların birbiriyle kavga
etmesini değil de iki erkeğin kavgasını normal saymak ve “eğer bir kadın
dövülecekse bunu erkek yapmalı” diye düşünmek gibi alt beyinlere işlenmiş başka
iki hastalık da belirtilerini bu otobüste gösteriyordu.
Münferit gibi görünse de
sonuçları bakımından genellemeye tabi olabilecek bir olaydı bu. Şiddetin toplum
genelini etkileyen ve yeri geldiğinde kadınlar tarafından da alevlenebilecek
bir olgu olduğunu gösteriyor bize. O iki kadının ileride anne olması ve
çocuklarını bu hastalıklı anlayışla yetiştirmesi, öldürücü bir virüsün
yayılması kadar dehşet verici… Şiddetin hangi cins tarafından, hangi cinse
yönelik uygulandığının sonuçları bakımından bir önemi yok aslında.
Bu halk otobüsündeki olay ve
sonrasındaki taraf tutmalar, ülkedeki siyasi arena aktörlerinin de belirlenme
şeklidir. Seçenek gibi sunulan, ama çaresizlikler sonucu oluşan taraflarda saf
tutma ihtiyacı, bu toplumun önemli bir hastalığıdır. Ve şiddetse sözlü ya da fiziksel,
ne şekilde olursa olsun güç gösterme yöntemidir. Siyaset de bu güç dengesi
üzerine oturur. Ve taraflar kendi adamının kazanmasını bekler.
Konuşamayan, anlamayan,
düşünemeyen ve güce tapan bir toplumun şiddete yönelmesinden daha doğal ne
vardır?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder